Vajinismus Nedir ? Nedenleri ve Tipleri Nelerdir?

Vajinismusa neden olan aşırı kasılma vaginayı çevreleyen pelvik taban kaslarının istemsiz kasılmasından kaynaklanır. Bu kasılma nedeniyle vaginanın girişi daralır. Bazen kasılma çok şiddetli olur ve vaginanın girişi neredeyse komple kapanır ve ilişki imkansız hale gelir. Bu kasılma istemsiz olduğu için vajinismus problemi olan bir kadın bunu kontrol edemez, hatta çoğu kadının cinsel ilişki öncesi böyle bir durumdan haberi bile yoktur. Cinsel ilişki denemesi esnasında oluşan bu kasılma, girişim sonlanır sonlanmaz geçer.
Cinsel ilişki olmadan süren evliliklerin en önemli nedeni vajinismusdur. Ara ara cinsel ilişkide ağrı çoğu kadında görülebilir. Ama sürekli, her ilişkide ağrı olması cinsel hayatı olumsuz etkileyebilecek bir durumdur. Bu normal bir durum değildir, tedavi edilmesi gerekir.

Vajinismusun Tipleri

Vajinismusun ilk görülme (başlama) zamanına göre 2 tipi vardır.

1-Primer vajinismus: ilk cinsel deneyimle birlikte başlayan ve devam eden istemsiz, normal cinsel ilişkiye izin vermeyen vaginal kasılmalardır. Bu hastalarda ağrısız cinsel ilişki hiç olmamıştır. Genelde bu kadınlar aynı zamanda normal jinekolojik muayene olamazlar, tampon, fitil vb hazneye yerleştirilen şeyleri kullanamazlar. İlişki esnasında bacakları kapama, titreme, nefesini tutma, eşini itme vb eşlik eden fiziksel bulgular olur.

2-Sekonder vajinismus: Normal bir cinsel hayat sonrasında başlayan, istem dışı vaginal kasılma durumudur. Bu kadınlarda başlangıçta ilişkide sorun yoktur. Sonradan gelişen bir olay vajinismusu tetikler. Genelde tıbbi bir rahatsızlıktan ya da bir travmadan sonra oluşur.

Genital bölgeyi etkileyen kazalar, ameliyat, doğum, kanser tedavisi, menopoz ve bazı kronik hastalıklar ya da bunlar için kullanılan ilaçlar sekonder vajinismusa neden olabilir. Bu durumlarda vagina duvarında incelme olur, bu da hasarlanma ve hassasiyete neden olarak vajinismusa neden olabilir. Normal koşullarda bahsedilen problemler kolaylıkla tedavi edilir, sonrasında cinsel sorun kalmaz. Ama tedavi sonrası, tıbbi problem çözüldüğü halde -tam iyileşme sağlandığı halde kadında hala cinsel ilişkide ağrı, kasılma vb sorunlar devam ediyorsa vajinismus mutlaka akla getirilmelidir.

Bazen vajinismus kadının içinde bulunduğu ortama, duruma ve yapılacak işleme göre değişir. Mesela bazı kadınlar jinekolojik muayene olurlar ama ilişkiye giremezler, yada tam tersi olabilir. Buna kısmi vajinismus denir. Bazı kadınlarda ise genital bölgeyi içeren her şey kasılmaya neden olur, bu bölgeye dokunulmasına bile izin vermezler. Buna da tam vajinismus denir.

Vajinismus Neden Olur?

Vajinismusun en önemli nedenlerinin başında, eğitimsizlik, bilgisizlik, cinsellik hakkında eksik ve yanlış bilgilendirme gelir. Bazen aşırı otoriter baba, güçsüz-ezilen anne de vajinismusa neden olmaktadır. Baskıcı aile tutumları ve çevre yapısı nedeniyle doğru kişilerden cinselliğin öğrenilememesi bu duruma yol açmaktadır. Bunlardan bazıları, kızlık zarının çok hassas olduğu, en küçük bir harekette bozulacağı, evlenince mutlaka kanayarak bozulması gerektiği, ilk ilişkinin çok ağrılı olacağı, gibi şeylerdir. Kız çocuğu en ufak ters harekette, düşmeyle, bisiklete binmeyle bile kızlık zarının bozulacağını zanneder ve genital bölgesini aşırı korumaya alır. Bazen başkalarından duyulan ilk gece, doğum ve ilişki hakkındaki olumsuz konuşmalar çocukları ve genç kızları etkileyebilir. İlk gecede ya kanama olmazsa korkusu, ya kanama çok olursa-durmazsa hastanelik olursam korkusu, çok acı olur mu düşüncesi, kızlık zarım patlar mı, vaginam yırtılır mı düşüncesi zamanla bilinçaltına yerleşir, daha sonra ilk ilişki esnasında ortaya çıkar. Kaygı ve stres nedeniyle kadın eşini çok sevse de onunla beraber olmak istese de, istemsiz vaginal kasılma nedeniyle bu mümkün olmaz.

Vajinismus Ne Sıklıkla Görülür?

Kabaca vajinismus %0.2 ile %6 arasında değişen sıklıkta görülmektedir. Ancak bu sayının gerçekte daha yüksek olduğu bilinmektedir. Çoğu çift toplumsal baskı, cinsellik hakkında konuşmaktan çekinme ve utanma nedeniyle problemi doktoruyla paylaşmamaktadır. Bazı hastalarda bu nedenlerle doğru tanı konmasında gecikme olmaktadır. Uzun yıllar evli olup, gebelik olmaması nedeniyle başvuran hastalarda bile pek çok kısırlık nedeni irdelendikten sonra ancak dikkatli sorgulandığında aslında hiç ilişki olmadığı ortaya çıkmaktadır.

Vajinismus Vaginanın Çok Küçük Olmasından Veya Dar Olmasından Kaynaklanır Mı?

Cinsel ilişkide zorlanma ve ağrı ilk ortaya çıktığında çoğu kadın vaginasında bir anormallik olduğunu, yada ilişki için olması gerekenden çok dar veya küçük olduğunu düşünür. Oysaki bu tip bir sorun son derece nadirdir. Vagina boyutları aslında normaldir, sadece istemsiz kasılma olduğundan vaginanın giriş kısmında kasılmaya bağlı daralma olmaktadır. Bu da sanki vagina küçükmüş hissi vermektedir. Gerçekte böyle bir şey söz konusu değildir. Uzun süredir ilişki olmayan kadınlar, bazen buna bağlı vaginanın küçülmüş olabileceğini düşünürler. Bu da doğru bir düşünce değildir. Vagina son derece esnek bir organdır, doğumda bebeğin geçişine müsaade edecek kadar genişleme kapasitesi vardır. Bu nedenle bir süre ilişki olmaması daralmaya neden olmaz.

Doç.Dr.Mustafa ULUBAY
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Kadın Hastalıkları ve Vajinismus tedavisi için Ankara’da Doç. Dr. Mustafa ULUBAY ile iletişime geçebilirsiniz.