Vajinismus Kendiliğinden Geçer Mi? Vajinismus Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Vajinismus kendi kendini devam ettiren kısır bir döngüdür. Cinsel ilişkide ağrı olacağını düşünme korku ve gerginliğe, bu da her ilişki denemesinde istemsiz vaginal kasılmaya neden olur. Bu kasılmalar ilişkide ağrıyı artırır, bazen de ilişkinin hiç olmamasına neden olur. Her ilişki denemesinde ağrının olması ve cinsel ilişkide güçlük refleks kasılmaları artırır. Bu da cinsel istekte azalmaya ve kaçınmaya neden olur. Kısır döngü bu şekilde devam eder. Vajinismus istemsiz bir kısır döngü olduğu için, uygun tedavi edilmedikçe kendiliğinden düzelmez.

Vajinismustan kaynaklanan ağrı döngüsü genelde giderek kötüleşir, vaginal kasları nasıl gevşeteceğini ve kontrol edeceğini öğrenmedikçe düzelmez. Vajinismusta tedavinin başarısı çok yüksektir. Tedaviyle tamamen normal bir cinsel hayat sağlanabilir. Tedavi, bu kısır döngüyü kırar, tam iyileşmeyi sağlar.

Vajinismus Tedavi Edildikten Sonra Tekrarlar Mı?

Vajinismus tedavisi ömür boyu kalıcıdır. Tedavi esnasında öğretilenler, egzersizler kalıcı etki bırakır, bu da durumun tekrarlanmasını engeller. Vajinimusun üstesinden gelirken hayat boyu devam edecek bu problemle baş edilebilecek beceriler elde edilir. Bu da kalıcı ağrısız bir çözüm sunar. Vücuttaki istemsiz vaginal kasılmanın üstesinden gelmeyi hasta öğrendiği için, sorunun tekrarlama durumunda hasta tarafından kolayca çözümlenir.

Vajinismus Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Vajinismus tedavisinde tam olarak düzelme ve ağrısız cinsel ilişkinin sağlanması için geçen süre hastalığın şiddetine göre ve eşlerin tedaviye uyumuna göre değişir. Motivasyonu iyi, tedavi sürecinde uyumlu, beraberine ciddi komplikasyon olmayan hastalarda ortalama 2-6 hafta içinde tam düzelme olmaktadır.

Tedavi süresini etkileyen en önemli faktör çiftlerin motivasyonu ve sorunu çözme konusunda gösterdikleri istek ve çabadır. Hastanın fiziksel durumu, genel sağlığı, çalışma koşulları, ev-iş-kariyer hayatı, duygusal durumu, eş ve ailenin desteği de tedavi süresini etkiler. Bazı hastalarda süreç, bu nedenlerle biraz daha uzayabilir. Çiftlerin profesyonel destek alması da sorunun çözümü için gereklidir. Vajinismus sorunu tedaviye rağmen birkaç aydan fazla sürerse beraberinde başka bir sorun olup olmadığına bakılmalıdır.

Vajinismusun Şiddeti Tedavi Süresini Etkiler Mi?

Tedavinin süresi her zaman vajinismusun şiddetiyle orantılı değildir. Durumun şiddetli olması her zaman tedavinin daha zor olacağı veya daha uzun süreceği anlamına gelmez. Motivasyonu iyi olan çiftlerde yoğun tedaviyle bazen kısa sürede sonuç alınırken, vajinismusu hafif gibi görünen kadınlarda yeterli motivasyon yoksa, tedaviye uyum iyi değilse beklenilenden daha uzun sürede çözülme olabilir.

Vajinismusun İlaçla Tedavisi Var Mı?

Vajinismus tedavisi için kullanılan bir ilaç yoktur. Bu amaçla kullanılan kas gevşetici, vitamin, ağrı kesici, bitkisel ilaçlar vs faydası olmaz. Vajinismus vaginayı saran pelvik taban kaslarının istemsiz kasılmasından kaynaklandığından bu ilaçların tedaviye bir katkısı yoktur. Ancak bazen lokal anestezi içeren ilaçlar vajinismus tedavisinin bir parçası olarak verilebilir. Bunlar tek başına vajinismusu çözmez ama tedaviye destek sağlayabilir. Deneysel bazı tedavilerde vardır. Bunlardan biri de vaginal kas spazmının çözülmesinde nadir olarak kullanılan botoks uygulamasıdır.

Vajinimusun Cerrahi Tedavisi Var Mı?

Vajinismusun cerrahi tedavisi yoktur. Ancak bazı özel durumlarda, kızlık zarında anormallik veya beklenenden fazla kalınlık varsa, vaginada perde vb durum varsa cerrahi olarak düzeltme yapılması gerekebilir.

Vajinismus Tedavi Aşamaları ve Başarı Oranı

Vajinismus tedavi başarısı çok yüksek bir durumdur. Tedaviye uyum sağlanması ve devam edilmesi halinde başarı nerdeyse %100’dür. Başarılı bir tedavide ilaçların, cerrahinin, hipnoz-akupunktur vb kompleks tekniklerin yeri yoktur. Tedavinin amacı cinsel ilişkiyi engelleyen vaginayı saran pelvik taban kaslarının istem dışı kasılmasını kontrol altına almaktır. Böylece tamamen ağrısız ve sorunsuz cinsel ilişki mümkün olacaktır.

Tedavi bazı aşamalardan ve basamaklardan oluşur. Aşama kaydedildikçe bir sonraki basamağa geçilir. Hastadan hastaya uygulanacak basamaklar ve geçiş hızı değişmekle beraber kabaca tedavide yapılanlar şunlardır:

Öncelikle çiftlere vajinismusun ne olduğu anlatılır. Vaginanın anatomisi, istem dışı kasılmanın neden olduğu cinsel ağrı ve ilişkide yaşanan zorluklardan ve bunların nedenlerinden bahsedilir. Böylece hasta vajinismusu bilir, cinsel sağlık konusunda bilgi sahibi olur. Tedavi yöntemleri, gevşeme egzersizleri, aile içi ilişkiler, eşlerin sürecin yönetilmesindeki rolleri anlatılır.

Hastanın geçmişi irdelenerek eskiden yaşanmış travmatik olaylar, olumsuz anılar, yanlış bilgilendirmeler, düşünceler, negatif duygular ve vajinismusu tetikleyen nedenler araştırılır. Hastaya genital anatomi ve kızlık zarı hakkında bilgi verilir, kendi anatomisini tanıması için bazı egzersizler öğretilir.

Cinsel ilişkinin basamakları, ilk ilişkide oluşabilecek ağrı, hangi ağrının normal olduğu konusunda bilgi verilir. İstemsiz vajinal kasılmayla ilgili, kas kontrolünü sağlayacak şekilde hastaya eğitim verilir. İlişkide ne zaman gevşeme ne zaman kasılma olacağı, gevşeme ve kasılmayı kontrol etme öğretilir. Vaginaya girişi kolaylaştıracak egzersizler (pamuk uçlu çubuk, tampon, parmak egzersizleri, vaginal dilatatörler) hakkında hastaya bilgi verilir. Bir süre sonra vaginaya giriş kolaylaşır ve istemsiz kasılmalar minimuma iner. Çiftlere ağrısız cinsel ilişki için vaginayı ve pelvik tabanı saran kaslardaki gerginliği azaltacak, çiftleri yakınlaştıracak teknikler, dokunma egzersizleri – hassas noktaları tespit etmeyle ilgili eğitim verilir. Tüm bu süreçte cinsel ilişki, tedavi aşamaları tamamlanana kadar yasaklanır.

Uzun Süredir Vajinismusu Olanlarda Tedavi Başarılı Olur Mu?

Vajinismusta tedavi başarısı son derece yüksektir. Vajinismusun süresinin bir önemi yoktur. Pek çok kadın uzun yıllar boyunca uğraştığı vajinismustan inanılmayacak kadar kısa sürede kurtulabilmektedir. Tedavi aşamaları açısından 1 yıldır sorunu olan hastayla 40 yıldır sorunu olan hasta arasında bir fark yoktur. Sadece yaşa bağlı değişikliklerden kaynaklanan farklılıklar olabilir.

Vajinismus Tedavisinde Ne Gibi Egzersizler Kullanılır?

Vajinismusun tedavisinde kullanılan bazı egzersizler vardır. Bunlar vaginayı saran pelvik taban kaslarını kontrol altına almak için kullanılır. Vajinismusta istem dışı kontrolsüz kasılma olduğundan, egzersizler kasları kontrol etmek için kullanılır. Bu egzersizlere Kegel egzersizleri denir. Kegel egzersizleri vajinismustan başka pek çok hastalığın tedavisinde kullanılır. Özellikle normal doğum sonrası vaginayı saran kasların toparlaması-sıkılaşması için ve sarkma-idrar kaçırma tedavisinde kullanılır.

Bu egzersizleri yapmak çok kolay ve basittir. Egzersizlerin nasıl ve ne sıklıkta yapılacağı hastaya anlatılır. Egzersiz için özel bir pozisyon veya zaman yoktur. İstenildiği yerde ve zamanda rahatlıkla yapılabilir. Önce derin nefes alıp idrarı yaparken aniden tutar gibi vaginal kaslar 3-5 sn kasılıp bırakılır. 5 sn gevşetilip tekrar kasma hareketi yapılır. Bu hareketler günde 2-3 defa 20-30 kez tekrarlanır. Sadece vaginayı ve pelvis tabanını saran kaslar kasılıp gevşetilir. Karın ve uyruk kasları kasılmaz. Kegel egzersiziyle zamanla pelvik taban kaslarının istemli kontrolü sağlanır. Vajinismus tedavisinin esasını bu oluşturur. Kegel egzersizleri ile öncelikle kaslar keşfedilir, sonrasında kasların istemli kontrolü sağlanır. Böylece istemli kasılma ve istemli gevşeme sağlanarak vajinismus sorunu çözülmüş olur.

Vajinismus yüksek oranda tedavi edilebilen bir durumdur. Tedavi başarısı, tedaviye sonuna kadar devam eden, verilen egzersizleri ve talimatları tam olarak uygulayan, başka bir komplikasyon olmayan hastalarda %100’e yakındır.

Doç.Dr.Mustafa ULUBAY
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Kadın Hastalıkları ve Vajinismus tedavisi için Ankara’da Doç. Dr. Mustafa ULUBAY ile iletişime geçebilirsiniz.